Vị giáo sư già nhìn các sinh viên nói:
– Thầy sẽ hỏi các em vài câu ngoài bài học hôm nay, nhưng em nào trả lời được thì thầy sẽ chiếu cố khi chấm bài thi. Lớp trưởng ghi lại tên bạn nào đã trả lời ý tưởng ra sao cho thầy nhé. Mỗi em có đúng 45 giây để nói ra đáp án, nguyên nhân, và cách khắc phục.
Câu hỏi là, Thói quen nào của người Việt Nam khiến cho người nước ngoài mất thiện cảm?
Chẳng bao lâu rất nhiều cánh tay giơ lên xin trả lời. Lớp trưởng phải chỉ định lần lượt từng sinh viên được nói để ghi lại cho kịp. Ta có những ý kiến sau đây:
– Xả rác bừa bãi ngoài đường. Nguyên nhân do ý thức người dân còn kém. Khắc phục bằng giáo dục nhà trường kết hợp với phạt hành chính.
– Ăn thịt chó. Nguyên nhân do tập quán và không theo kịp văn minh của thế giới. Khắc phục bằng cách vận động rồi tiến tới phạt hành chính.
– Vẽ bậy lên các tảng đá thiên nhiên trong rừng, trong khu di tích, trong khu bảo tồn. Nguyên nhân, cái tôi lớn quá đụng đâu cũng muốn thể hiện. Khắc phục bằng cách truy tìm cho ra để phạt hành chính khá nặng, dùng tiền đó để phục hồi nguyên trạng.
– Mở miệng nói chuyện hay có các từ tục tĩu kèm theo. Nguyên nhân do ảnh hưởng môi trường chung quanh gồm gia đình và bạn bè hàng xóm. Khắc phục bằng cách phê bình, bắt xin lỗi, bắt hứa trước cộng đồng, không làm lây lan ngôn ngữ tục tĩu cho các thế hệ sau nữa.
– Va chạm giao thông rồi xuống xe đánh nhau. Nguyên nhân là thói quen côn đồ hung hãn kém giáo dục. Khắc phục, phạt hình sự bỏ tù một thời gian.
– Chào cờ đứng im lặng không chịu mở miệng hát to quốc ca. Nguyên nhân là ỷ có máy phát bài hát rồi nên không chịu hát, lâu ngày quên dần. Khắc phục, dùng camera ghi hình kiểm tra rồi bắt phạt đứng phơi nắng dưới cờ tập hát cho to, cho thuộc.
– Dựng xe máy hoặc đặt hàng hóa chiếm mất lề đường của người đi bộ, làm xấu cảnh quan đường phố. Nguyên nhân, người dân bắt chước nhau. Khắc phục, phạt nặng viên chức địa phương.
– Cởi trần mặc quần đùi đi ra ngoài đường. Nguyên nhân là không kịp thay đồ rồi đi qua hàng xóm mà quên mất là phố xá đông người. Khắc phục, bắt lấy tiền mua thật nhiều quần áo ở các cửa hàng đang bán ế, giúp giải cứu hàng ế.
– Chèo kéo du khách để bán hàng rồi thừa cơ móc túi. Nguyên nhân, xã hội còn kém văn minh và còn nhiều người nghèo. Khắc phục, phạt các viên chức địa phương.
– Mở loa phát nhạc trước cửa hàng để gây chú ý, hát karaoke gây ồn hàng xóm, xe bán hàng rong phát nhạc to. Nguyên nhân, ý thức về đạo đức tiếng ồn kém. Khắc phục, kiểm điểm rút kinh nghiệm chính quyền địa phương.
– Mặt đường không bằng phẳng do thi công kém chất lượng. Nguyên nhân, có những người bộ tiêu hóa rất tốt đã ăn mất nhựa đường. Khắc phục, truy tố cơ quan nghiệm thu công trình.
– Giao thông sai luật, chen lấn, đi sai làn đường của xe mình, dừng đèn đỏ qua khỏi vạch trắng, xe máy tạt chặn đầu xe ô tô, ít biết nhường cho người khác băng qua, đỗ xe làm hẹp lòng đường. Nguyên nhân, ý thức kém quá. Khắc phục, dạy về các lỗi giao thông trong các trường học cho kỹ.
– Nhà xây chồm ra lấn bớt lề đường, nhất là trong các ngõ hẻm. Nguyên nhân, tham lam cho nhà mình mà quên lợi ích công cộng. Khắc phục, phạt viên chức địa phương.
– Các WC công cộng chính là địa ngục trần gian vì quá bẩn. Nguyên nhân, chẳng ai quan tâm giữ sạch sẽ chung. Khắc phục, cho người canh giữ nhắc nhở.
– Nói chuyện lớn tiếng nơi công cộng làm phiền người chung quanh. Nguyên nhân, tưởng lời nói mình rất hấp dẫn nên muốn biểu diễn. Khắc phục, bắt đi lao động công ích một tuần cầm biển báo ghi câu “xin nói vừa đủ nghe” tại những nơi đông người sân bay, công viên…
– Đi ra nước ngoài ăn buffet giống như ăn cướp. Nguyên nhân, vẫn chưa thoát khỏi diện nghèo đói của địa phương. Khắc phục, chỉ cho ăn đúng suất ăn khẩu phần.
Không hiểu sao các sinh viên sôi nổi trả lời quá nhiều làm cho không khí rất náo nhiệt.
——————————————
Có những thói quen của ta làm người nước ngoài mất thiện cảm. Ta dùng từ mất thiện cảm là nói cho nhẹ bớt. Thật ra là họ khinh thường sự lạc hậu kém văn hóa của ta. Ta trả lời rằng đâu phải ai cũng vậy. Nhưng họ sẽ hỏi, thế người có văn hóa ở đâu mà không biết nhắc nhở cho những kẻ kém văn hóa kia. Để yên cho cái kém dở cũng là phân nửa kém văn hóa rồi.
Những biểu hiện xấu đó chính là nỗi nhục còn tồn tại của quốc gia. Cha ông ta đã chiến đấu hết sức anh hùng để xóa đi nỗi nhục rất lớn đó là nỗi nhục mất nước. Thế còn lại những nỗi nhục nho nhỏ này thì không lẽ chúng ta cứ để hoài như vậy sao?
Vương Tấn Việt
